Gökyüzüne Merhaba - Bölüm II.III

İLKBAHAR TAKIMYILDIZLARI
(2.Bölüm)



Bu bölüm Mayıs başlarında ( 3 Mayıs - 7 Mayıs) saat 22-23 arasında yapılan gözlemlere göre anlatılmaktadır. Daha önceki saatlerde yıldızlar daha doğuda, daha sonraki saatlerde ise daha batıda olacaktır. (Farklı günlerde yapılacak gözlemlerde, önceki günler için gün başına dört dakika sonrası, sonraki günler için gün başına dört dakika öncesi uygun olacaktır.)

Bu bölümde işlenen Takımyıldızlar:
Başak(Vir), Aslan(Leo), İkizler(Gem), Yengeç(Cnc)

Başak (Virgo)

Çoban Takımyıldızını bulmuşsak Başak Takımyıldızına ulaşmak da kolaydır. Dondurma külahını bir ok ucu olarak kabul edersek (Arcturus okun en ucu), Okun gösterdiği yönde güney ufkuna yakın parlak mavi-beyaz renkli bir yıldıza ulaşırız. Bu Spika'dır. Gökyüzünün bu bölgesindeki sönük yıldızlar arasında oldukça parlak olarak görünen 1.kadirden bir yıldızdır.Bize uzaklığı 220 ışık yılıdır.

Spika'yı bulmanın bir yolu da arkı takibedip Arcturus'u bulduktan sonra bir o kadar da gidip Spika'ya ulaşmaktır. Spika Başak Takımyıldızının en parlak yıldızıdır (alpha Vir). Başak Spika'nın üzerinde, doğusunda ve batısında yeralan bir grup yıldızdan oluşur.

Takımyıldız bölgesinde teleskopla incelenebilecek en ilginç gök cismi Spika'nın yaklaşık 10 derece batısına düşen Sombrero Gökadası'dır (Messier katoloğu 104). Gökada'nın bizden uzaklığı 41 Milyon ışıkyılı olarak hesaplanmaktadır (Gökadalar bölümüne bakınız).

Aslan (Leo)

Aslan'ı bulmanın en kolay yolu yine Büyükkepçe'den geçer. Büyükkepçenin işaretçi yıldızlarını hatırlayınız. İşaret ettikleri Kutup Yıldızı yönünde değil de aksi yönde işaretçilerden bir hayali çizgi uzatırsanız, bu çizgi boyunca yaklaşık 40 derece uzaklıkta, Aslan (Leo) Takımyıldızı bulunur. Takımyıldızın en parlak yıldızı (alpha'sı) aslanın kalbi olarak da bilinen Regulus'dur (mag:1.4). Aslanın yelesini ve başını oluşturan yıldızlardan parlak olanlar Algieba 2.kadirden ve Rasalas 3. kadirden yıldızlardır. Regulus, Algieba, Rasalas ve daha sönük ikiyıldızın oluşturduğu şekil, ters(sağdan-sola) bir soru işaretine benzer ve Orak olarak da adlandırılır.

Aslanın arkasını üç yıldızdan oluşan bir grup oluşturur. içlerinde en parlak olan Denebola (mag:) aslanın kuyruğu olarak bilinir (Deneb, arapça kuyruk anlamına gelir). Denebola'nın Regulus'a uzaklığı yaklaşık 30 derecedir (şeklin küçük oluşu aldatıcı olabilir).

İkizler (Gemini)

İkizler takımyıldızını bulmak için yine Büyükkepçe'den yaralanacağız. Kepçe kasesinin tabanını oluşturan iki yıldızdan (Phekda ve Merak) geçen doğruyu kepçe sapının aksi yönünde uzatarak yaklaşık 50 derece gittiğinizde birbirine 8-10 derece yakınlıkta iki yıldıza ulaşırsınız.Bunlar

Bunlar İkizler Takımyıldızındaki Castor ve Pollux'dur. Büyükkepçe ve Kutup Yıldızına yakın olan Castor diğeri ise Pollux olup İkizler'in başlarını oluştururlar. Pollux 1.2 Castor ise 2. kadirden yıldızlardır. İyi bir Teleskopla bakıldığında Castor'un aslında üç yıldızdan oluştuğu görülür. Castor ve Pollux'dan aşağıya doğru sönük yıldızlar İkizlerin gövdelerini oluştururlar, Pollux'dan aşağıda diğer sönük yıldızlara oranla daha parlak olan yıldız Alhena (mag:1.9) olup ikizlerden birinin ayağına karşılık gelir.İkizler parselinde Castorun altındaki yıldızlar grubu içinde M35 Açık yıldız kümesi bulunur ve parlaklığı altıncı kadirden olup çok iyi gözlem şartlarında çıplak gözle görülmesi olasıdır.

Yengeç (Cancer)

Aslan'ı ve İkizler'i bulduysanız, Yengeç Takımyıldızını da görmeye çalışabilirisiniz. Yengeç Takımyıldızı 4. ve 5. kadirden sönük yıldızlardan oluşur, görmekte zorlanabilirsiniz. Yengeç, Aslan ve İkizler parsellerinin arasında kalır. Yengeç takımyıldızının önemi, bu parselde M44 Praesebe ya da Arı Kovanı adıyla tanınan yıldız kümesinin Bulunmasındandır. Kümenin yeri aşağıdaki Şekilde de belirtilmiştir.

Çevre yeterince karanlık ve görüş açıksa parlaklığı 4.kadire kadar ulaşan bu kümeyi görebilirsiniz. Birbirlerine oldukça yakın, üzüm salkımı görüntüsünde 150 kadar yıldızdan oluşmuş bu kümeyi daha detaylı görebilmek için bir arazi dürbününden yaralanmakta fayda vardır. Arı Kovanı Küme'si (Praesepe) Yengeç Takımyıldızı parselindeki en parlak ve dikkate değer gök cismidir. M67 Açık Yıldız kümesi de bu parselde olmakla birlikte parlaklığı 7.kadire karşılık gelir ve cıplak gözle görülemez.

Bu bölümde işlenen Takımyıldızlar:
Başak(Vir), Aslan(Leo), İkizler(Gem), Yengeç(Cnc)